Είναι γνωστό ότι οι λεγόμενες «ψυχρές στέγες» (cool roofs) έχουν σωτήρια δράση την περίοδο του καλοκαιριού: χαρίζουν περισσότερη δροσιά στο εσωτερικό των κτιρίων ενώ παράλληλα περιορίζουν το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας – καταπολεμούν δηλαδή σε έναν βαθμό την τάση των κέντρων των πόλεων να εμφανίζουν υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με την ύπαιθρο που τις περιβάλλει. Τώρα μια μελέτη από την Κίνα διαπιστώνει για πρώτη φορά ότι η δράση αυτή είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε περιόδους καύσωνα. Ετσι έρχεται να προσθέσει έναν ακόμη «πόντο» υπέρ των ανακλαστικών στεγών, οι οποίες ούτως ή άλλως βρίσκονται τελευταία σε ανοδική τάση στο πλαίσιο της εξοικονόμησης ενέργειας και της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.
«Απόκρουση» της ακτινοβολίας
Οι ανακλαστικές στέγες, γνωστές και ως «ψυχρές» ή «λευκές» στέγες, αν και άκρως οικολογικές διαφέρουν από τις καλυμμένες με φυτά «πράσινες στέγες». Αυτό όχι επειδή έχουν απλώς λευκό χρώμα αλλά γιατί είναι ειδικά σχεδιασμένες και επενδυμένες με τα κατάλληλα υλικά ώστε να ανακλούν μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας στέλνοντάς το πίσω στο Διάστημα. Σε ένα αστικό κέντρο όπου το μπετόν «βράζει» τους καλοκαιρινούς μήνες αυτό έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα.
Απορροφώντας λιγότερη θερμότητα τα κτίρια είναι πιο δροσερά στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό τους, με αποτέλεσμα να «πέφτουν» τόσο η θερμοκρασία στη γύρω περιοχή όσο και οι δαπάνες των κατοίκων τους για κλιματισμό. Κάποιοι επιστήμονες μάλιστα υποστηρίζουν ότι η υιοθέτηση ανακλαστικών στεγών και επιφανειών σε μεγάλη κλίμακα μπορεί να αλλάξει τη λευκαύγεια (ή άλβεδο, το «μέτρο» της ανακλαστικότητας) της Γης αποτελώντας μιαν αποτελεσματική γεωμηχανική προσέγγιση για την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου και το «φρενάρισμα» της κλιματικής αλλαγής.
Παρ’ όλες αυτές τις αρετές κανένας ως τώρα δεν είχε σκεφθεί να εξετάσει τι επίδραση έχουν οι ψυχρές στέγες όχι στις συνθήκες της «φυσιολογικής» καλοκαιρινής ζέστης αλλά σε εκείνες των περιόδων καύσωνα. Αυτό έκαναν ερευνητές από το παράρτημα του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Λίβερμορ των ΗΠΑ (γνωστό και ως Berkeley Lab) στην Γκουανγκτσού της Κίνας σε συνεργασία με κινέζους ερευνητές. Οπως περιγράφουν στη μελέτη τους στην επιθεώρηση «Environmental Science and Technology», είδαν ότι κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα οι ανακλαστικές στέγες δρουν ακόμη πιο προστατευτικά, μειώνοντας τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και εξομαλύνοντας το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας αισθητά περισσότερο από ό,τι στις περιόδους της απλής ζέστης.
Καλύτερες στον καύσωνα
Χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο τοπικού κλίματος σε συνδυασμό με ένα αστικό μοντέλο το οποίο τούς επέτρεπε να προσαρμόζουν την ανακλαστικότητα των στεγών οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι η μέση αστική θερμοκρασία το μεσημέρι με τις ψυχρές στέγες έπεφτε κατά 1,2 βαθμό Κελσίου σε συνθήκες καύσωνα, δηλαδή 50% περισσότερο από ό,τι σε συνθήκες φυσιολογικής καλοκαιρινής ζέστης. «Οσο περισσότερη ζέστη κάνει, τόσο περισσότερο δροσισμό παίρνουμε με τις ψυχρές στέγες και η διαφορά είναι σημαντική σε σχέση με το περιθώριο σφάλματος» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Ντεβ Μίλσταϊν από το Berkeley Lab, επικεφαλής της μελέτης. «Είδαμε ότι ένας από τους κύριους παράγοντες που ευθύνονται γι’ αυτό είναι οι αποπνικτικές συνθήκες του καύσωνα, κατά τη διάρκεια του οποίου ο αέρας “κάθεται” πάνω από την πόλη».
Οσον αφορά το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας, τα αποτελέσματα ήταν επίσης αισθητά βελτιωμένα στις συνθήκες ακραίας ζέστης σε σχέση με τις συνηθισμένες καλοκαιρινές θερμοκρασίες. «Εξετάζοντας τη μέση διαφορά θερμοκρασίας κάθε “τετραγώνου” στον χάρτη της πόλης σε σχέση με τις παρακείμενές του περιοχές της υπαίθρου είδαμε ότι οι ψυχρές στέγες είχαν πιο δραματική επίδραση, διατηρώντας τις διαφορές σε σημαντικά μικρότερα επίπεδα κατά τη διάρκεια του καύσωνα» ανέφερε ο κ. Μίλσταϊν.
Οπως εξηγούν οι ερευνητές, επέλεξαν να μελετήσουν τα οφέλη των ψυχρών στεγών σε συνθήκες καύσωνα για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας αλλά και της ενεργειακής «ευρωστίας». «Σε αυτές τις συνθήκες η μείωση των υψηλότερων θερμοκρασιών μπορεί να έχει τα μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία» επεσήμανε ο κ. Μίλσταϊν. «Τότε επίσης το ηλεκτρικό δίκτυο δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση, με τα κλιματιστικά να λειτουργούν στο φουλ ακατάπαυστα.
Επομένως μια μικρή αλλαγή στο εύρος της θερμοκρασίας μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση». Ο ερευνητής υπογράμμισε ωστόσο ότι η μελέτη έγινε με βάση την υπόθεση ότι – αν και «γηρασμένες» και άρα λιγότερο αποδοτικές – όλες οι στέγες μιας πόλης είναι ψυχρές. Και κάτι τέτοιο απέχει ακόμη πολύ από την πραγματικότητα…
