Εισαγωγικά
Η πλήρης στεγανοποίηση στα υπόγεια θεωρείται από πολλούς άπιαστο όνειρο.
Θα εξετάσουμε συλλήβδην πέντε συνηθισμένους λόγους για τη συσσώρευση υγρασίας στα υπόγεια.
* Η υγρασία των νέων κατασκευών.
* Οι απώλειες νερού από τα υδραυλικά δίκτυα.
* Οι εσωτερικές κι εξωτερικές αποστραγγίσεις.
* Τα προβλήματα σε κουραγκλέ (Cours Anglais). Τεχνική ορολογία
* Και, τέλος, τα προβλήματα παραγωγής υδρατμών.
1) Μαζική είσοδος νερού από ρωγμές και γενικά ασυνέχειες.
Φαντασθείτε ένα υπόγειο από μπετόν σαν μια απόλυτα μονολιθική κατασκευή χωρίς ρωγμές, αρμούς κατασκευαστικούς και γενικά χωρίς καμία απολύτως δομική ασυνέχεια.
Δεν μπορείτε να φαντασθείτε κάτι τέτοιο κι αυτό είναι απόλυτα λογικό.
Οι κατασκευές από μπετόν είτε υπέργειες είτε υπόγειες:
– Δεν μπορούν να κατασκευασθούν μονολιθικά.
Η σκυροδέτηση θα γίνει σε φάσεις και θα αφήσει πάντα κατασκευαστικούς αρμούς.
– Δεν υπάρχει καμία απολύτως περίπτωση να μη ρηγματώσουν.
Οι ρωγμές μπορεί να είναι αθώες με μόνο αισθητικό ενδιαφέρον και μπορεί να προέρχονται από φυσιολογική συστολή, ξήρανση ή αναμενόμενες αρχικές καθιζήσεις.
Μπορεί όμως να χρειάζονται άμεσα την προσοχή μας όταν προέρχονται από συνεχιζόμενη καθίζηση, διαφορετικές καθιζήσεις, έκτακτες ή ασυνήθεις πιέσεις και κατασκευαστικά λάθη.
Η συρρίκνωση του μπετόν είναι απόλυτα φυσιολογικό φαινόμενο κι εξαρτάται από παράγοντες όπως η σύνθεσή του, ο υδατοτσιμεντοσυντελεστής, η ποσότητα του τσιμέντου, οι θερμοκρασίες, η έκθεση στον ήλιο και δεκάδες άλλους.
Το βέβαιο είναι ότι αυτή η συρρίκνωση οδηγεί στην ανάπτυξη εσωτερικών τάσεων και οι ρωγμές είναι ακριβώς η «ανακούφιση» αυτών των τάσεων.
Τέλος, πάντα υπάρχουν καθιζήσεις μικρές ή μεγάλες, διαφορετικές ή ομοιόμορφες και πάντα φυσικά οδηγούν σε ρωγμές.
Το συμπέρασμα είναι.
Το νερό μπαίνει μαζικά στα υπόγεια από δομικές ασυνέχειες όπως:
– Κατασκευαστικοί αρμοί
– Κάθε φύσης ρωγμές κλπ.
2) Ο ρόλος της τριχοειδούς απορρόφησης.
Ακόμη κι αν θεωρητικά μπορούσαμε να κατασκευάσουμε μονολιθικές κατασκευές, το νερό θα μπορούσε να διεισδύσει στο υπόγειο μέσω τριχοειδούς απορρόφησης.
Το μπετόν είναι πορώδες υλικό.
Το νερό μπορεί να προχωρήσει σιγά σιγά μέσω μοριακών δυνάμεων μέσα από το σύστημα των πόρων του και να εκδηλωθεί στο εσωτερικό σαν κηλίδα, πολλές φορές με ταυτόχρονη εξάνθηση.
Για την εξάνθηση – που προέρχεται από μεταφορά αλάτων των δομικών στοιχείων μέσω του νερού στην επιφάνεια, έχουμε μιλήσει εκτεταμένα σε άλλες αναρτήσεις.
Το ότι το νερό περνάει μέσα από τους μικροσκοπικούς πόρους του μπετόν δεν είναι περίεργο φαινόμενο!
Το περίεργο είναι το ότι δεν περνάει μαζικότερα αν σκεφθεί κανείς ότι το μόριο του νερού είναι 2500 – 3000 φορές μικρότερο από το μέσο πόρο του μπετόν.
Η εξήγηση είναι κι εδώ η επιφανειακή τάση του νερού, η ιδιότητά του δηλαδή που επιτρέπει στην επιφάνειά του να συμπεριφέρεται σαν ελαστική μεμβράνη.
Για να υπερνικηθεί η Ε.Τ. του νερού, πολλές φορές χρειάζεται η συνδρομή μιας έστω πολύ μικρής υδροστατικής πίεσης.
Η Υ.Π. θα βοηθήσει τα σωματίδια του νερού να διαβρέξουν τους πόρους του μπετόν και η συνεπαγόμενη αύξηση της συνάφειας βρεγμένου πόρου – νερού θα λειτουργήσει σαν καταλύτης στη διαδικασία της διαβροχής.
3) Φαινόμενα συμπύκνωσης
Η συμπύκνωση υδρατμών έχει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα άλλα αίτια δημιουργίας κι εκδήλωσης υγρασίας στα υπόγεια: είναι εσωτερικό φαινόμενο.
Πολλές φορές η συμπύκνωση συγχέεται με την τριχοειδή απορρόφηση ή και με άλλα αίτια.
Για να την ξεχωρίσετε μπορείτε να κάνετε το πείραμα με το αλουμινόχαρτο και να διαπιστώσετε από ποια μεριά σχηματίζεται η δρόσος.
Η συμπύκνωση στα υπόγεια μπορεί να συμβεί σε όλες τις εποχές αλλά είναι σαφώς συχνότερη την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Τις εποχές αυτές ο ζεστός αέρας που μπαίνει για λόγους αερισμού από τα παράθυρα, έχει υψηλές πιθανότητες να δημιουργήσει συμπυκνώματα όταν συναντά τα πολύ ψυχρότερα τοιχεία / τοίχους.
Η θερμομόνωση στους υπόγειους χώρους πάντα βοηθάει στη μείωση τέτοιων φαινομένων.
Όπως έχουμε προτείνει, η θερμομόνωση πρέπει να γίνεται με εξηλασμένη πολυστερίνη και πάντα από την εξωτερική πλευρά.
Η εξηλασμένη πολυστερίνη είναι ένα πολύ ανθεκτικό στην υγρασία υλικό, έχει πολύ υψηλή αντοχή σε θλίψη και μπορεί άνετα να μπει σε επαφή με το υγρό έδαφος.
Το φαινόμενο της συμπύκνωσης μπορεί να τροφοδοτείται από υγρασία που εισέρχεται υπό μορφή νερού μαζικά ή με τριχοειδή απορρόφηση ή υπό μορφή υδρατμών με διάχυση ή με το φαινόμενο της καμινάδας.
4) Διάχυση υδρατμών σε υπόγεια
Η διάχυση των υδρατμών στις κατοικίες γίνεται από την περιοχή των υψηλών συγκεντρώσεων άρα και πιέσεων υδρατμών προς την περιοχή των χαμηλότερων συγκεντρώσεων άρα και πιέσεων.
Και βέβαια γίνεται μόνο μέσα από τα πορώδη υλικά.
Τα μη πορώδη υλικά δεν επιτρέπουν τη διάχυση υδρατμών.
Το φαινόμενο της διάχυσης γίνεται σε μοριακό επίπεδο.
Μόρια υδρατμών φορτωμένα με κινητική ενέργεια ψάχνουν και βρίσκουν διόδους ανάμεσα στους πόρους των υλικών.
Τα αέρια περνάνε μέσα από κενά τα οποία δεν επιτρέπουν τη δίοδο ρευμάτων αέρα (όπως π.χ. στο φαινόμενο της καμινάδας που θα δούμε αμέσως παρακάτω).
Η διάχυση στα υπόγεια γίνεται σχεδόν πάντα από έξω προς τα μέσα, γιατί η απόλυτη υγρασία στο έδαφος είναι υψηλότερη από την εσωτερική.
Για να ανακοπεί αυτή η ροή υδρατμών, πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα υδρατμών που θα αγκαλιάζει εξωτερικά την κατασκευή.
Το φράγμα υδρατμών πρέπει να έχει μεγάλες μηχανικές αντοχές, υψηλή αντοχή στους χημικούς παράγοντες του εδάφους και στην αλκαλικότητα του νωπού μπετόν.
Το φράγμα υδρατμών είναι απολύτως απαραίτητο όταν υπάρχουν εσωτερικές επιστρώσεις ευαίσθητες στην υγρασία ή όταν οι εσωτερικοί χώροι έχουν χρήση απάδουσα προς υψηλές συγκεντρώσεις υδρατμών.
5) Το φαινόμενο της καμινάδας
Το φαινόμενο της καμινάδας λειτουργεί στα υπόγεια όταν αυτά συγκοινωνούν με τους επάνω ορόφους.
Όπως είδαμε στη σχετική ανάρτηση, ο ζεστός εσωτερικός αέρας κατά την περίοδο της θέρμανσης ανεβαίνει προς τα επάνω όπου δημιουργεί υπερπιέσεις και ψάχνει να βρει διεξόδους διαφυγής.
Η αναπλήρωση του αέρα που φεύγει γίνεται από το χαμηλότερο μέρος του σπιτιού, δηλ. από το υπόγειο.
Οι υποπιέσεις που δημιουργούνται εκεί «ρουφάνε» κυριολεκτικά τον υγρό αέρα από το έδαφος μέσω οσοδήποτε μικρών ασυνεχειών π.χ. κατασκευαστικών αρμών, ρωγμών κλπ.
Η υγρασία του εισερχόμενου αέρα προστίθεται στα υπάρχοντα φορτία υδρατμών από άλλα αίτια.
(Συντάκτης: Χρήστος Στρογγύλης Πολ. Μηχ/κός – ΜΒΑ – DipΜ)
